بنام خدا

کنکاشی بر فیلم جدایی نادر از سیمین و تشویق ها و تنبیه ها

به بهانه  اخذ جایزه اسکار این فیلم

اولین برخورد تماشاگران عام و خاص سینما با جدایی نادر از سیمین در جشنواره بیست ونهم فیلم فجر رقم خورد ، جاییکه این فیلم از دید تماشاگران حائز بهترین عنوان فیلم شد و مشترکا از سوی داوران جشنواره بین المللی فیلم فجر هم به عنوان بهترین کارگردانی و بهترین فیلمنامه دست یافت ، تا اینجای موضوع این فیلم که به روابط خاص همسران می پرداخت چه از سوی داوران و چه از سوی تماشاگران که مخاطب اصلی سینما هستند عنوان بهترین ها را به خود اختصاص داده بود و همه چیز به خوبی و خوشی پیش میرفت تا اینکه به هنگام اعطای جوایز اصغر فرهادی کارگردان فیلم با اظهاراتی که بیشتر به عنوان یک همکار در مورد چند تن از عوامل سینمای ایران که به اتهاماتی مواجه بودند سعی در برائت سینما از سیاست را نمود اما کمی دچار احساسات شده و سخنانش طیف دیگری از جامعه را نیز در بر گرفت . فرهادی هرچند بارها پس از این واقعه قصد ابهام زدایی از خویش را داشت اما این وصله تا به امروز دامنگیر این کارگردان مطرح سینمای ایران بود.

فیلم جدایی نادر از سیمین در اولین اکران خویش در ایران با استقبال بی نظیر تماشاگران مواجهه و مشترکا همراه با فیلم اخراجی های 3 عنوان پرفروشترین فیلم سینمای ایران را به خود اختصاص داد با این تفاوت که فیلم اخراجی ها در ژانر کمدی با استفاده از فضای سیاسی آن روز ایران موفق به این عنوان شد اما فیلم فرهادی نقبی به زیر لایه های خانواده زده بود و کاملا جدی به کنکاش برخی همسران پرداخته بود که نه تنها در ایران بلکه در تمامی نقاط  جهان به عنوان آفت خانواده از آن یاد میشود. طلاق عاطفی داستان فیلم فرهادی بود طلاقی که در هیچ سندی امضا نمی شد و فقط زوجین بدون هیچ رابطه عاطفی در کنار یکدیگر زندگی میکردند.

فیلم در اکران های بین المللی نیز فروش  چشمگیری داشت و در رقابت های بین المللی هم یکی پس از دیگری بهترین جوایز سینمایی دنیا را از آن خود کرد . ابتدا از خرس طلایی جشنواره برلین شروع و نهایتا به اسکار بهترین فیلم غیر انگلیسی زبان منتهی شد و البته در این پروسه انواع داوری های غیر سینمایی را هم متحمل گردید.

به هنگامیکه دوربین ها در حال ضبط مراسم اهدای جایزه گلدن کلاب بودند وقتی فرهادی به روی سن حاضر شد خانمی که در مراسم اهدا حاضر بود برای تبریک دستش را به سوی فرهادی دراز کرد اما فرهاید با زیرکی دست این انم را در نمود و هیچ لمس بدنی با ایشان نداشت و این خانم کسی نبود جز مدونا خواننده و بازیگر هنجار شکن غربی که بارها به خاطر استریپ تیز و .... مورد توجه غربی ها بوده است اما اصغر فرهادی در اینجا به عنوان نماینده یک کشور که موفق به دریافت این جایزه شده بود تمامی اصول اولیه کشورش را رعایت و از دست دادن با این زن در یک موقعیت رسمی اجتناب نمود لیکن در مهمانی های جنبی جشنواره با یکی دیگر از بازیگران هالیود ،آنجلینا جولی دیدار و دست میدهد و با شروع نشر تصاویری در اینترنت هجوم به این کارگردان کلید خورده به حدی که تا یکی دو روز بعد از اخذ این جایزه مقامات دولنی در این رابطه سکوت اختیار کردند اما نهایتا معاونت سینمایی وزیر ارشاد با واقع بینی کامل این مهم را به کارگردان فیلم تبریک گفت.

زمان دوشنبه ساعت 4 صبح سالن کداک تیاتر لوس آنجلس . مجری مراسم به هنگامبکه قصد دارد نام بهترین فیلم غیر انگلیسی زبان را معرفی نماید ایرانیانی که به هر طریق چه ماهواره و چه شبکه های اینترنتی ، در حال تماشای مراسم هستند لحظه شماری میکنند تا یکبار دیگر نام جدایی نادر از سیمین معرفی شود و اینگونه میشود و ایران برای اولین بار در صد و اندی سال که از اختراع سینما میگذرد بهترین دستاورد را برای سینمای ایران به ارمغان می آورد و مهمتر از این عنوان سخنانی است که فرهادی از تریبون یک مراسم رسمی که پس از فینال جام جهانی پر بیننده ترین مراسم جهانی است از هموطنان خویش به عنوان انسانهایی نوع دوست و صلح طلب یاد میکند انسانهایی که این روزها هدف شدید ترین آماج حملات ناجوانمردانه غرب هستند و روزی نیست که در اکثر شبکه های مطرح تلویزیونی از آن ها به عنوان افرادی جنگ طلب و خطرناک برای بشریت  یاد نشود. اما این بار از همان شبکه ها در یک برنامه پر بیننده سخنانی پخش میشود که تمامی ادعای موهوم غرب را به چالش میکشد ادعاهایی که حتی شهروندان غربی را هم خسته کرده است.

هرچند برخی این جایزه را از مدتها قبل حق مسلم فیلم فرهادی میدانستند اما اینبار داوران این فستیوال که تماما از اساتید دانشگاههای هنری و منتقدین بنام سینمایی هستند یک دلیل دیگر هم برای این انتخاب داشتند چرا که در دوره های گذشته هم فیلمهای مطرحی از سوی ایران به این جشنواره معرفی شد که توجه چندانی به آنها نشد اما فیلم فرهادی و البته شخص اصغر فرهادی از جهاتی قابل توجه بودند .

ابتدا چهره ای فقر زده  از ایران ارایه نمی داد چرا که در اکثر فیلمهایی که از جشنواره های مطرح غرب موفق به دریافت جایزه شده اند ایران یک کشور سیاه با مردمانی مهربان اما فقیر نمایش داده میشد

دوما کارگردان فیلم در داخل و خارج ایران نام آشنا و مطرح بود چرا که بطور مثال در مورد فیلم کیارستمی زیر درختان زیتون اینگونه نبود و عباس کیارستمی در داخل ایران فردی نیست که برای تماشای فیلمش در مقابل سینماها صف ببندند.

سوما و مهمترین موضوع اینکه شخصیت حقیقی داوران هم به عنوان یک شهروند غربی از جنگ طلبی دولتمردانشان خسته شده و از انگ های گاه و بیگاه کشورهایشان به سایر کشور ها به ستوه  آمده بودند هرچند دستگاه تبلیغی غرب شیطنت هایی نمود لیکن اصغر فرهادی با یک نطق کوتاه اما اثر گذار حرکتی کرد که شاید برای نیل به این مقصود نیاز به سالها دیپلماسی باشد

اصغر فرهادی یک ایرانی است مثل من مثل تو و به داشتن این کشور بر خود میبالد و مثل ما هم از اشتباه بری نیست.

این یک فرصت است و میتوانیم با مدیریت صحیح از حضور افرادی چون فرهادی نهایت سود را ببریم و در این روزها که غرب دایم به قصد تهاجات گوناگون روز به روز حلقه تحریم( هرچند بی اثرش) را تنگ میکند ار روزنه های اینگونه حداکثر رسوخ را داشته باشم.

 در مطلب بعدی به مراحل رقابت این فیلم در فستیوال آکادمی اسکار خواهیم پرداخت و رقیبان این فیلم را یکبار دیگر مرور میکنیم